Ο Μάγος του Οζ ήταν το έργο που ολοκλήρωσε την θεατρική του περίοδο 2017, το Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης με το παραμύθι για μικρούς και μεγάλους του Φρανκ Μπάουμ σε διασκευή-σκηνoθεσία Ελένης Ευταξοπούλου.

Συντελεστές παράστασης Ο μάγος του Οζ

Διασκευή-Σκηνοθεσία, Επιμέλεια Μουσικής- Φωτισμού: Ευταξοπούλου Ελένη, Βοηθός Σκηνοθέτη: Τσακοπούλου Αθηνά, Επιμέλεια κουστουμιών- Φροντιστήριο: Ευταξοπούλου Ελένη, Σκιαδά Τζοάννα, Σκίτσο Αφίσας: Παναγιωτόπουλος Ηλίας, Επιμέλεια Αφίσας: Γκούζος Παναγιώτης, Κατασκευή Σκηνικών: Λαγός Βασίλης, Κατασκευή Μακέτας σπιτιού Ντόροθυ: Αναγνωστοπούλου Πολυτίμη, Επιμέλεια Προγράμματος: Γιαννέτσου Τασία, Ιντζέπελη Αγγελική, Φωτογράφιση προγράμματος: Τασσόπουλος Γεώργιος

Έπαιξαν οι ερασιτέχνες ηθοποιοί:

Αφηγήτρια-Τότο: Θεοφιλοπούλου Νάνσυ, Κακιά μάγισσα της δύσης: Ιντζέπελη Αγγελική, Τενεκεδένιος: Καίσαρης Πάρις, Μάγος του Οζ: Κούσκουλα Ρενάτα, Καλή μάγισσα του Νότου: Κωνσταντοπούλου Χριστίνα, Σκιάχτρο: Μαρκόπουλος Ματθαίος, Καλή μάγισσα του βορρά: Ξυνού ρουμπίνη, Ντόροθυ: Σκιαδά Τζοάννα, Λιοντάρι: Σταθόπουλος Σάκης, Μπαουμ:Τσακοπούλου Αθηνά

Υπόθεση Ο μάγος του Οζ

Στην ιστορία, η Ντόροθι και το σκυλάκι της μεταφέρονται, παρασυρμένοι από έναν κυκλώνα, στη χώρα του Οζ. Εκεί θα συναντήσουν το Σκιάχτρο, τον Τενεκεδένιο Ξυλοκόπο και το Δειλό Λιοντάρι που θα τους συντροφεύσουν στο ταξίδι τους προς τη Σμαραγδένια Πόλη.

Εκεί η όμορφη παρέα ελπίζει να συναντήσει τον μόνο άνθρωπο που μπορεί να τη βοηθήσει, τον περίφημο και τρομερό Μάγο του Οζ. Την Ντόροθι να επιστρέψει στην πατρίδα της, το Σκιάχτρο να του δώσει μυαλό, τον Τενεκεδένιο να αποκτήσει καρδιά και το Δειλό Λιοντάρι να το κάνει θαρραλέο. Θα καταφέρουν άραγε, να τον βρουν; Κι αν ναι, θα είναι πρόθυμος εκείνος να τους βοηθήσει;

Μια υπέροχη, μαγική ιστορία που μας υπενθυμίζει τη σημασία των φίλων, του σπιτιού και της οικογένειας και πως ό,τι αναζητάμε βρίσκεται τελικά μέσα μας.

Πως συνδέεται ο Μάγος του Οζ με την οικονομική κρίση;

Όλη η ιστορία του Οζ είναι γεμάτη συμβολισμούς και στρέφεται γύρω από την οικονομική κρίση του τέλους του 19ου αιώνα στις ΗΠΑ και τον “κανόνα χρυσού” που ίσχυε τότε εκεί, Σύμφωνα με αυτόν το κράτος τυπώνει τόσα νομίσματα όσα είναι και τα αποθέματα χρυσού που διαθέτει. Όμως λόγω της κρίσης τα αποθέματα χρυσού είχαν λιγοστέψει, το ίδιο και τα χρήματα. Αυτό είχε σαν συνέπεια, προκειμένου οι Αμερικάνοι να εξοφλούν τα χρέη τους, να αναγκάζονται να πουλούν τα σπίτια τους και τα χωράφια τους. Μόνοι κερδισμένοι από αυτήν την κατάσταση ήταν οι τράπεζες.

Ο Μπάουμ ανήκε στο Κίνημα του αργύρου, το οποίο υποστήριζαν και τα κόμματα των Δημοκρατικών και της Λαϊκιστικής Κίνησης. Το κίνημα αυτό υποστήριζε το διμεταλλικό σύστημα, δηλαδή την ισχύ μαζί με τον “Κανόνα χρυσού” και τον ” Κανόνα αργυρού”. Μια τέτοια εξέλιξη συνέφερε τους αγρότες και τους απλούς πολίτες επειδή το ασήμι υπήρχε σε αφθονία στην Αμερική οπότε αυτό θα επέτρεπε στην κυβέρνηση να τυπώσει νέο χρήμα και έτσι όλοι όσοι χρωστούσαν θα μπορούσαν να εξοφλήσουν τα χρέη τους. Δεν συνέφερε όμως της τράπεζες.

Μέσα από το παραμύθι του λοιπόν ο Μπάουν περιέγραψε με αλληγορικό τρόπο την κατάσταση την οποία βρίσκονταν τότε η Αμερική, πλάθοντας ήρωες που αντιπροσώπευαν τις κοινωνικές αλλά και οικονομικές ομάδες αλλά και πρόσωπα της εποχής, που εμπλέκονταν τότε στα ζητήματα αυτά.

Ο κυκλώνας συμβόλιζε το κίνημα του αργύρου που είχε σαρώσει το κράτος των ΗΠΑ αφού διαρκώς μεγάλωνε η επιρροή τους στους πολίτες. Η Ντόροθι συμβόλιζε τον μέσο Αμερικανό πολίτη που είχε πληγεί από την οικονομική κρίση και κινδύνευε να χάσει το σπίτι του. Το σκιάχτρο συμβόλιζε τους αγρότες που σκέπτονταν συντηρητικά και για αυτό φέρονταν ανόητα. Αυτό είχε σαν συνέπεια να μην τους φοβάται κανείς, ούτε τα κοράκια (δηλαδή οι τοκογλύφοι και οι τράπεζες) που έτρωγαν την σωδιά τους.

Ο Τενεκεδένιος ξυλοκόπος συμβόλιζε όσους δούλευαν στις βιομηχανίες. Εκείνος είχε διαρκώς την ανάγκη να τον λαδώνουν- το λάδι χρησιμοποιήθηκε λόγω της ρευστής φυσικής του κατάστασης και συμβόλιζε την ρευστότητα, δηλαδή το χρήμα- πότε η Ντόροθι, πότε το σκιάχτρο ώστε να μπορέσει να κινηθεί. Στόχος του Ντενεκεδένιου ξυλοκόπου ήταν να αποκτήσει καρδιά. Ο Μπάουμ δηλαδή προέτρεπε τους εργαζόμενους στις βιομηχανίες να ενδιαφερθούν για τους απλούς Αμερικάνους πολίτες και τους αγρότες αφού εκείνοι έδιναν τα χρήματα ώστε να μπορέσουν να δουλέψουν οι επιχειρήσεις αυτές.

Το δειλό λιοντάρι, δε συμβολίζει μια ομάδα ανθρώπων αλλά ένα πρόσωπο, τον πολιτικό του δημοκρατικού κόμματος Γουίλιαμ Τζένινγκς Μπράιαν. Ο Μπράιαν έβγαζε εκπληκτικούς λόγους υπέρ του κανόνα αργυρού και της οικονομικής μεταρρύθμισης αλλά κατηγορήθηκε για δειλία επειδή δεν υποστήριξε τις ΗΠΑ στον πόλεμο με την Ισπανία το 1898. Για αυτό άλλωστε ο Οζ του λέει πως το γεγονός ότι δεν είναι σύμφωνος με ριψοκίνδυνες πράξεις δεν τον κάνει δειλό αλλά λογικό.

Η κακιά μάγισσα της ανατολής συμβόλιζε τους τραπεζίτες της Γουόλ Στρήτ που είχαν επικεφαλής τον Τζ. Μπ. Μόργκαν και η αδερφή της, η κακιά μάγισσα της δύσης τον τραπεζίτη Τζ. Ντ. Ροκφέλερ. Η καλή μάγισσα του νότου, Γκλίντα,, συμβόλιζε τους ανθρώπους του νότου που υποστήριζαν θερμά τον Μπράιαν και το κίνημα του αργυρού. Στο βιβλίο υπήρχε και η καλή μάγισσα του βορρά που συμβόλιζε αντίστοιχα τους κατοίκους του βορρά των ΗΠΑ οι οποίοι και εκείνοι ήταν υποστηρικτές του ίδιου κινήματος.

Το κίτρινο μονοπάτι συμβόλιζε τον κανόνα χρυσού ενώ τα ασημένια γοβάκια τον κανόνα αργυρού. Οι ιπτάμενες μαϊμούδες συμβόλιζαν τους γηγενείς Αμερικάνους, δηλαδή τους ινδιάνους, που ενώ ζούσαν ξένοιαστοι στη φύση υποδουλώθηκαν, λόγω του χρυσού, από τον Ροκφέλερ.

Η Σμαραγδένια πολιτεία συμβόλιζε είτε την Ουάσινγκτον, ως τόπο κατοικίας του προέδρου των ΗΠΑ αλλά και επειδή έχει πολύ πράσινο, είτε το δολάριο. Το νερό με το οποίο η Ντόροθι εξόντωσε την κακιά μάγισσα συμβόλιζε την βροχή αφού λόγω της ανομβρίας οι αγρότες είχαν βρεθεί σε οικονομική δυσχέρεια με αποτέλεσμα οι τράπεζες να παίρνουν τα χωράφια τους.

Τέλος ο Οζ συμβόλιζε τον Αμερικανό πρόεδρο των ΗΠΑ Γουίλιαμ Μακ Κίνλει την προεκλογική καμπάνια του οποίου είχε πληρώσει ο Ροκφέλερ. Ο Μακ Κίνλει θεωρούνταν υποχείριο του μεγιστάνα τραπεζίτη και πως υποστήριζε τον κανόνα χρυσού μόνο και μόνο επειδή συνέφερε τον Ροκφέλερ. Το όνομα Οζ έχει σχέση με τον χρυσό αφού στα αγγλικά oz είναι η συντομογραφία της ουγγιάς, μονάδας μέτρησης του χρυσού.

Ο Μπάουμ πέρα από το μήνυμα πως ότι αναζητάμε βρίσκεται μέσα μας, με τον μάγο του Οζ ήθελε να δείξει πως η μόνη σωτηρία από την οικονομική κρίση είναι να αναλάβουμε δράση οι ίδιοι χωρίς να περιμένουμε να μας σώσει κανείς μάγος, πραγματικός ή μη.

“Ο Μάγος του Οζ”, πρώτη κυκλοφορία 17 Μάϊου 1900

Σημείωμα Σκηνοθέτη

Ο “Θαυμαστός Κόσμος του Οζ” έχει γίνει αντικείμενο πολλαπλών ερμηνειών και αναλύσεων με αποκορύφωμα την οικονομικό- πολιτική ταύτισή του με την Αμερική της περιόδου που γράφτηκε(1900). Όπου ο ίδιος ο Μπάουμ και το έργο του κατ΄ επέκταση ταυτίζονται με τις εκάστοτε ταξικές και οικονομικές ομάδες. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο ίδιος αυτός ο “θαυμαστός κόσμος” μπορεί να ταυτιστεί με την Ελλάδα του σήμερα, όπου η μικροαστική και αγροτική τάξη ή ακόμα και η αστική βρίσκεται σε ένα ατέρμονο ταξίδι αναζήτησης πόρων και δικαίου.

Στα δικά μου μάτια θέλοντας να κρατήσω την “παραμυθένια πλευρά” της ιστορίας ο “Θαυμαστός κόσμος του Οζ” είναι ένα ταξίδι στις πιο βαθύτερες πτυχές της δικής μας προσωπικής ιστορίας, εκεί που ο καθένας αναζητά και ονειρεύεται την καλύτερη πλευρά του εαυτού του χωρίς να γίνεται πάντα αντιληπτό ότι καθετί που αναζητούμε βρίσκεται στην προσωπική και εσωτερική μας δύναμη, την ψυχή μας. Και όσο να μας λείπει το μυαλό, η καρδιά ή το θάρρος για να παραδεχτούμε αυτό το εσωτερικό ταξίδι, έχουμε πάντα την επιλογή των πράξεων μας. Τα πούλια έχουν στηθεί, οι κανόνες υπάρχουν, οι συμπαίχτες προσφέρονται. Το μοναδικό ερώτημα: Θα παίξεις;

Από όποια πλευρά λοιπόν εξετασθεί “Ο Μάγος του Οζ, είτε πολιτική, οικονομική είτε κοινωνική, συναισθηματική δεν παύει να είναι ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας κληρονομιάς μας.

Ελένη Ευταξοπούλου