Η πολιτική στο θέατρο και τον κινηματογράφο (1948-1969)

Η σύνδεση κωμωδίας και πολιτικής έχει μακρόχρονη παράδοση στη νεότερη παράδοση. Η πολιτική ζωή και τα πολιτικά πρόσωπα απετέλεσαν αγαπημένο θέμα των κωμωδιογράφων. Τα σχόλιά τους πέρασαν στη σκηνή τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και κυριάρχησαν στην επιθεώρηση ως τις μέρες μας. Καθοριστικός παράγοντας στάθηκε η εξοικείωση του κοινού με την πολιτική σάτιρα μέσα στη θεατρική αίθουσα και το ενδιαφέρον που επεδείκνυε εκεί για τη σχετική θεματολογία. Εξίσου καθοριστικό υπήρξε το γεγονός ότι βασικοί συντελεστές των ταινιών προήλθαν επαγγελματικά από το θέατρο. Συγγραφείς πολιτικών κωμωδιών, όπως ο Αλέκος Σακελάριος και ο Χρήστος Γιαννακόπουλος, αργότερα ο Ασημάκης Γιαλαμάς και ο Κώστας Πρετεντέρης, λιγότερο ο Δημήτρης Ψαθάς, είχαν μακρόχρονη ενασχόληση με την επιθεώρηση και ήταν πλήρως εξοικειωμένοι με τη χρήση του πολιτικού αστείου, της πολιτικής

Από το τέλος του εμφυλίου ως το 1963 δε γίνεται λόγος στις κινηματογραφικές κωμωδίες για τη γενικότερη πολιτική κατάσταση, για δεξιούς και αριστερούς, για τον εμφύλιο, για νικητές και ηττημένους, ούτε για υπαρκτά πολιτικά κόμματα. Οι αναφορές στην πολιτική μοιάζουν με προσωπογραφίες, αντικείμενο των οποίων είναι η εικόνα του πολιτικού άντρα όπως έχει διαμορφωθεί στη συνείδηση του κοινού. Οι ταινίες εστιάζουν στη σκιαγράφηση ενός συνήθους τύπου πολιτεύομενου καθώς και στην καταγραφή ορισμένων προβλημάτων που συνδέονται με τη διαχείριση των κοινών.

Οι συγγραφείς εργάζονται σύμφωνα με το οικείο, προ υπάρχον θεατρικό πρότυπο: σατιρίζουν την αδυναμία του κράτους να ανταποκριθεί ικανοποιητικά σε έργα ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού, απαραίτητα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, που εμφανίζονται ιδιαίτερα πιεστικά αυτή την εποχή της ανοικοδόμησης, μετά τις καταστροφές των πολέμων. Σατιρίζουν επίσης πρόσωπα, πολιτικούς ή επίδοξους πολιτικούς ανάξιους να κατέχουν δημόσια αξιώματα και να ορίζουν τη ζωή των άλλων, τη στιγμή που είναι ανίκανοι να συντηρήσουν έστω τον εαυτό τους ή να βάλουν σε τάξη την οικογένειά τους. Παρά την αναμφισβήτητη δημοτικότητά τους, τα δείγματα πολιτικής κωμωδίας είναι αριθμητικά πολύ περιορισμένα σε σχέση με τον όγκο των Ελληνικών ταινιών της εποχής, πράγμα που σημαίνει ότι το είδος θεωρείται παρακινδυνευμένο, ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες εκ΄ μέρους της λογοκρισίας. Οι κωμωδίες με κεντρικό θέμα την πολιτική ή μάλλον εξατομικευμένες περιπτώσεις πολιτικών, είναι ελάχιστες (Θανασάκης ο πολιτευόμενος, οι εννιακόσιοι της Μαρίνας, η κα Δήμαρχος, Υπάρχει και φιλότιμο, η δημαρχίνα) και συμπληρώνονται από άλλες στις οποίες η πολιτική αποτελεί δευτερεύον θέμα (Διαγωγή μηδέν, Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται, Ζητείται ψεύτης, Τζένη- Τζένη, Η κόμισσα της φάμπρικας) .

Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα που δίνεται για τους συντελεστές της πολιτικής ζωής δεν είναι καθόλου κολακευτική ενώ φαίνεται ότι εκφράζει κάποιες παγιωμένες απόψεις του συλλογικού σώματος για τους κυβερνόντες.

(Πηγή: “Η πολιτική στις κωμωδίες του παλιού Ελληνικού κινηματογράφου 1948-1964” του Γιώργου Κορμικιάρη)

You might be interested in …

Εκδήλωση για τα παιδιά 18/08/2021

ΘΕΜ

Το Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης σε συνεργασία με την Δ.Ε.Υ.Α.Μ. διοργανώνουν τη παρακάτω εκδήλωση: Θέατροπαιδαγωγικό πρόγραμμα ευαισθητοποίησης για το νερό! Εμπνευσμένο από τις ιστορίες του Ρούλη του Νερούλη της ΔΕΥΑΜ. Αυτό το πρόγραμμα έχει ως στόχο την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των παιδιών μέσω του θεατρικού παιχνιδιού, της αφήγησης, την τέχνη και τη γνώση. Αναλυτικά η εκδήλωση θα […]

Διαβάστε Περισσότερα

Δημήτρης Ψαθάς

ΘΕΜ

Το Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης ανέβασε το έργο ¨Φωνάζει ο κλέφτης” του Δημήτρη Ψαθά, το 2010 σε σκηνοθεσία Κ. Γκέκα. Ο Δημήτρης Ψαθάς (1907-1979) γεννήθηκε στην Τραπεζούντα του Πόντου και ήρθε στην Αθήνα το 1923, όπου τελείωσε τις σπουδές του και αφιερώθηκε στη δημοσιογραφία, στην ευθυμογραφία και στο θέατρο.Το 1937 κυκλοφόρησε το πρώτο χιουμοριστικό βιβλίο του […]

Διαβάστε Περισσότερα

Η άγνωστη ιστορία μιας…κόμισσας…(από τον Στέφανο Ληναίο)

ΘΕΜ

Το παρακάτω κείμενο γράφτηκε από τον Στέφανο Ληναίο για λογαριασμό του ΘΕΜ, όταν θα ανεβάζαμε την παράσταση “Η Κόμισσα της φάμπρικας”. Κανένας δεν μπορεί να φανταστεί πόσο ιλαροτραγική είναι η ιστορία αυτής της κοινωνικής σάτιρας. Πως και πότε γράφτηκε, η ΚΟΜΙΣΣΑ ΤΗΣ ΦΑΜΠΡΙΚΑΣ, πως και πότε πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο πως έγινε ταινία και πως και […]

Διαβάστε Περισσότερα

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *